 |
1.
Những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp văn chương của tác giả Hê-minh
–uê ?:
a.Cuộc đời:
Ơ-nít
Hê-minh-uê(1899-!961) sinh tại bang Ilinoi trong một gia đình trí thức. Sau khi
tốt nghiệp trung học ,ông đi làm phóng viên.Năm 19 tuổi ,ông tham gia Chiến
tranh thế giới thứ nhất ở chiến trường Italia sau đó bị thương và trở về Hoa Kì.
Ông thất vọng về xã hội đương thời,tự nhận mình thuộc thế hệ mất mát, không hoà
nhập vào cuộc sống đương thời và đi tìm bình yên trong men rượu và tình yêu, Hê-minh-uê
sang Pháp ,vừa làm báo vừa bắt đầu sáng tác.Năm 1926,ông cho ra đời tiểu thuyết
Mặt trời vẫn mọc và thật sự nổi tiếng
trên văn đàn.
b-Sự nghiệp
sáng tác:
Hê-minh-uê là nhà văn Mĩ đã để lại dấu ấn sâu sắc trong văn xuôi hiện đại
phương Tây và góp phần đổi mới lôí viết truyện,tiểu thuyết của nhiều thế hệ nhà
văn trên thế giới nói chung với lối viết kiệm lời ,kiệm cảm xúc ,…Ông đề ra
nguyên lí sáng tác: coi tác phẩm nghệ thuật như một tảng băng trôi ,người đọc
tự khám phá phần chìm để thấy được ý nghĩa
và giá trị của tác phẩm. Hê-minh-uê dù viết về đề tài gì, châu phi hay châu Mĩ
,ông đều nhằm mục đích “viết một áng văn
xuối đơn giản và trung thực về con người”
Tác phẩm: Ông để lại một số lượng tác phẩm khá đồ sộ gổm truyện ngắn,tiểu
thuyết, thơ ,hồi kí,ghi chép…Nôỉ tiếng nhất là các tác phẩm : Giã từ vũ khí, Chuông nguyện hồn ai,Ông già
và biển cả…
Hê-minh
-uê được nhận giải thưởng Pu-lit-dơ (1953) và giải No-ben văn học năm 1954.
2.
Hãy nêu hoàn cảnh ra đời của tác phẩm, tóm tắt và nêu sơ
lược giá trị tác phẩm, vị trí đoạn trích
a-Hoàn cảnh ra đời :
Năm 1952, sau gần 10 năm sống ở Cu-ba,Hê-minh-uê cho ra đời tác phẩm Ông già và biển cả .Bối cảnh của tác phẩm là ngôi làng
chài yên ả bên cảng La-ha-ba-na. Một thuỷ thủ trên con tàu của ông được xem là
nguyên mẫu của Xan-ti-a-go .Trước khi được in thành sách, truyện đã được đăng
trên tạp chí Đời sống.
b-Tóm tắt tác
phẩm:
.
Ông già Xanchiagô đánh cá ở
vùng nhiệt lưu , nhưng đã lâu không kiếm được con cá nào . Đêm ngủ ông mơ về thời trai trẻ với tiếng
sóng gào , hương vị biển , những con tàu , những đàn sư tử . Thả mồi ông đối
thoại với chim trời , cá biển .
Thế rồi , một con cá lớn tính khí kì quặc mắc mồi . Đây là một con cá Kiếm to lớn , mà ông hằng mong ước . Sau
cuộc vật lộn cực kỳ căng thẳng và nguy hiểm , Xanchiagô giết được con cá .
Nhưng lúc ông
già quay vào bờ , từng đàn cá mập hung dữ đuổi theo rỉa thịt con cá Kiếm .
Ông phải đơn độc chiến đấu đến kiệt sức
với lũ cá mập . Tuy vậy , ông vẫn nghĩ “ không
ai cô đơn nơi biển cả” . Khi ông già mệt rả rời quay vào bờ thì con cá Kiếm
chỉ còn trơ lại bộ xương .
c-Giá tri tác phẩm:
Thời gian ,nhân vật dường như
thu hẹp đến mức cực hạn ,nhưng câu chuyện cực kì đơn giản ấy lại gợi nhiều tầng ý nghĩa cho người đọc : một
cuộc tìm kiếm con cá lớn nhất ,đẹp nhất đời; hành trình nhọc nhằn và dũng cảm của
người lao động trong một xã hội vô hình ; thể nghiệm thành công và thất bại của
người nghệ sĩ đơn độc khi theo đuổi ước mơ sáng tạo rồi trình bày nó ra trước mắt
người đời; mối liên hệ giữa con người với thiên nhiên…Tác phẩm được viết theo
nguyên lí “tảng băng trôi”
3. Hình ảnh những vòng lượn của
con cá kiếm được nhắc đi nhắc lại trong đoạn văn gợi lên những đặc điểm gì về
cuộc đấu giữa ông lão và con cá kiếm (đặc điểm ,phong độ ,tư thế…)?
Hình ảnh
những vòng lượn của con cá kiếm được
nhắc đi nhắc lại trong đoạn văn nhằm :
- gợi
lên những cố gắng cuối cùng nhưng hết
sức mãnh liệt của con cá để thoát khỏi sự níu kéo bủa vây của người ngư
phủ .Nó cũng dũng cảm kiên cường không kém
đối thủ của mình.
- gợi lên hình ảnh một ngư phủ lành nghề vìXantiagô chưa thể nhìn
thấy con cá mà đã có thể đoán biết nó
qua bằng nỗi đau đớn ở hai bàn tay( xúc
giác )và con mắt từng trải ( thị giác) khi nhìn những vòng lượn của con cá và níu
giữ nó.
4.Nhận xét về mối quan hệ giữa
ông lão và con cá kiếm?.
-
Sự cảm nhận của ông lão đối với con
cá kiếm không chỉ dừng lại ở mức độ của một người đi săn đối với con mồi của mình
mà còn cao hơn nữa là sự cảm thông bộc
lộ ở những lời đối thoại của ông lão
với con cá . Những lời lẽ và ý nghĩ này đã biến con cá thành một nhân vật có
linh hồn.
- Những lời đối thoại cho ta thấy mối quan hệ giữa con cá và ông lão là quan hệ giữa người đi câu
với con cá câu được ; quan hệ giữa hai kì phùng địch thủ ngang hàng ,cân sức cân
tài, cả hai đều phải nỗ lực hết mình ; và còn là quan hệ giữa con người với thiên
nhiên…Trong quan hệ với con người, thiên nhiên vừa là bạn ,vừa là đối thủ…
5.
So sánh hình ảnh
con cá kiếm trước và sau khi ông lão chiếm được nó.điều này gợi cho anh chị suy
nghĩ gì? Vì sao có thể coi cá kiếm như một biểu tượng?
Tóm lại: Qua đoạn trích ta thấy:
-Hình
ảnh con cá kiếm đẹp đẽ ,to lớn ,
mạnh mẽ ,khôn ngoan , cao thượng…biểu tượng cho
vẻ đẹp của thiên nhiên và mơ ước của con người.
-Hình
ảnh ông lão Xan-ti-a-go quật cường ,người chiến thắng con cá kiếm bằng
kĩ năng nghề nghiệp điêu luyện và một quyết tâm không gì lay chuyển nổi biêủ tượng
cho hành trình gian khổ của con người để biến ước mơ thành hiện thực
6.
Dựa vào đặc điểm
thể loại truyện, em hãy chỉ ra đặc sắc nghệ thuật của đoạn trích.
-Cách kể chuyện:Tác giả có cách kể
chuyện độc đáo kết hợp nhuần nhuyễn giữa lời văn kể và lời văn miêu tả cảnh vật,
miêu tả đối thoại và độc thoại nội tâm. Nhà văn đã 42 lần sử dụng cụm từ “ông lão (lão) nghĩ” , “ông lão (lão) nói” như
dấu hiệu của độc thoại nội tâm để khẳng định Xan-ti-a-go là người biết phân tích
tình hình, tự động viên mình. Từ đó chân dung tinh thần ông lão hiện lên rõ nét
và sức hấp dẫn của đoạn trích vì thế cũng được tăng lên.
-Nhân
vật: Thành công trong việc khắc hoạ chân dung nhân vật qua cảm giác .Đó
là cảm giác về sức khoẻ và cảm giác về việc khuất phục con cá kiếm. Ông lão dùng
cảm giác để đo độ sâu của nước ,đo phản ứng của con cá, từ đó có những đối sách
hợp lí.Nhà văn đã dùng ngôn ngữ kể và ngôn ngữ nhân vật để khắc hoạ điều này.
-Cách viết của Hê-minh-uê thật giản dị
,nhiều chỗ tưởng như lỏng mà lại rất chặt chẽ. Văn của ông có nhiều khoảng trống
nhiều hình tượng mang tính đa nghĩa , sự dụng nhiều độc thoại nội tâm. Đó chính
là biểu hiện của nguyên lí tảng băng trôi.
7. Hãy phát biểu chủ đề đoạn
trích?
-
Thông qua hình ảnh ông lão Xantiagô quật cường,người chiến thắng con cá kiếm to
lớn và đẹp đẽ bằng kĩ năng nghề nghiệp điêu luyện, Hê-minh-uê gửi gắm một thông
điệp : trong bất kì hoàn cảnh nào “ con người có thể bị tiêu diệt chứ không thể
bị đánh bại”
- Hình
ảnh ông lão đánh cá đơn độc dũng cảm săn đuổi con các lớn nhất đời là một biểu
tượng về vẻ đẹp của ước mơ và hành trình gian khổ của con người để biến ước mơ
thành hiện thực.
Sự chuyển hoá từ bức tranh với những nét
trần trụi , chân thực, giản dị sang một lớp nghĩa hàm ẩn rộng lớn – đó chính là
phong cách của Hê-minh-uê và cũng là sự thể hiện nguyên lí sáng tác của ông: tác
phẩm nghệ thuật như một “tảng băng trôi” | |
